EskiClupMuzik Saglik-KucukBilgiler

Günes Lekeleri Ihmale Gelmez

Beyaz tenlilerin, sarisin ve açik gözlü kisilerin, çocuklarin, yaslilarin ve günese duyarliligi olanlarin her gün ve faktörü 30’un üzerinde olan günes koruyucu kullanmalari gerektigini aklinizdan çikarmayin. Günesin fotosentez, D vitamini olusumunu saglamak, isi ve isik yaymak, mikroplari öldürmek ve insanlara psikolojik olarak olumlu etkilemek gibi sayisiz yarari bulunuyor. Ancak günesin faydalari oldugu kadar birçok zarari da var.

Günes, yaydigi UVA ve UVB isinlari nedeniyle cilt hücrelerini bozdugu için oldukça zararli. Günesin zararlari bu kadarla da sinirli degil. Özel Kadiköy Hastanesi Deri Hastaliklari Uzmani Dr. Funda Güneri günesin olumsuz etkileriyle ilgili sunlari söylüyor: "Uzun yillar günes isinlarina maruz kalindiginda deride günesin geç dönem etkileri ortaya çikar. Bunlar; günese bagli deri yaslanmasi, ciltte ince veya kalin çizgilenme, kuruluk, ince kirmizi damarciklar, renk bozuklugu, derinin esnekliginin azalmasi ve siyah noktalardir. Bu olay sadece yaz aylarinda güneslenirken olmaz. Bu açidan yolda yürürken, araba kullanirken, spor yaparken de günesten korunmak gerekir"

Günes isinlari Günes, yaydigi UVA, UVB isinlari nedeniyle cilt hücrelerini bozdugu için oldukça zararlidir. UVA ve UVB isinlarini birçok kisi ismen biliyor. Ancak bu isinlarin özelligi, birbirinden farki ya da benzerligi pek bilinmiyor. Ultraviyole A isinlari yeryüzüne ulasan ancak ozon tabakasinda süzülmeyen isinlar arasinda yer aliyor. Bu nedenle günes isigi içinde UVB’ye göre 1000 kat daha yogun olarak bulunuyorlar. Bulutlardan ve camdan geçme özelligine sahiptir.

Derinin alt tabakasina etki ettikleri için, bronzlasma gelisiyor. Ultraviyole B isinlari ise yeryüzüne ulasarak günes yanigina veya kizarmaya neden oluyor. Üstelik bu isinlar derideki hücrelerde, bag dokusunda ve deri damarlarindaki hasarin baslica sebebidir. Her ne kadar uzun yillar UVB isini daha zararli olarak bilinse de yapilan arastirmalar UVA isinlarinin daha zararli oldugunu ortaya koyuyor. Bugün ultraviyolenin, deri kanserlerine neden oldugu biliniyor. Bu sebeple özellikle günes altinda çalisan insanlar ve deniz kenarinda bronz bir ten ugruna saatler boyunca güneslenen kisiler risk altinda. Acibadem Hastanesi Bakirköy Dermatoloji Uzmani Prof. Dr. Rifkiye Küçükoglu isinlarin diger etkileri ile ilgili sunlari söylüyor: "Uzun süre günese maruz kalma, derinin bag dokusunu etkileyeceginden, kronik hasarlanma sonucu, erken deri yaslanmasi ortaya çikacaktir. Günes isinlari pigment hücrelerini de etkilediginden istenmeyen çiller veya lekelerin olusmasi kaçinilmazdir. Diger taraftan günes isinlari, bagisiklik sistemini zayiflatmakta bunun sonucunda infeksiyonlara direnci azaltmaktadir"

Neden bronzlasiyoruz? Bronzlasma cildin kendini korumasi anlamina geliyor. Dr. Güneri bunun nedenini söyle açikliyor: "Günes isigindan etkilenen kisilerde öncelikle ciltte kalinlasma olur ve deri korunmak için daha fazla renk maddesi üretir. Yani bronzlasma derinin savunma mekanizmasidir. Fakat ek koruma önlemleri almadan sadece bu mekanizma yeterli olamamaktadir. Açik tenli kisiler, yaslilar ve 3 yas alti çocuklar günesin olumsuz etkilerine daha açik olduklari için özellikle korunmalidirlar"

Lekeleri önemseyin Günes lekeleri, ultraviyole isinlarina maruz kalinmasi sonrasi gelisen küçük, koyu saridan kahverengiye degisen pigmentte, cilt lezyonlari olarak tanimlaniyor. Günes isinlarina maruz kalinmaya devam edildikçe renklerde koyulasma daha belirgin olarak ortaya çikiyor. Bu lekeleri tetikleyen sadece günes isinlari da degil. Son yillarda moda olan, solaryuma giren kisilerde de lekeler görülüyor. Bu kahverengi lekeleri kisinin genetik özellikleri, hormonal durumu, alinan sivi gidalar ve ilaçlar da etkiliyor. Dr. Güneri lekeler tarzinda görülen cilt lezyonlarinin deri kanseri habercisi olabilecegine dikkat çekerek sunlari söylüyor: "Günesin deri kanseri olusumuna neden oldugu bilinmektedir. UVB daha az etkili olmakla birlikte hem UVA hem de UVB buna neden olmaktadir. Bu nedenle kullanilan günes koruyucu ürünlerin her iki isina karsi da koruyucu filtre içermeleri gerekmektedir. Deri kanserlerinin bir kismi yillar içinde yavasça gelisir ve hayati tehlike yaratmaz. Bazi tipleri ise erken tani konulmadigi sürece ölüme neden olabilirler."

Günes “ben”leri etkiliyor Benler sayilari kalitsal olarak belirlenen, çocuklukta çikmaya baslayan, ergenlik döneminde kahverengiye dönüsen cilt lezyonlari olarak adlandiriliyor. Benler cilt kanserlerine sebep olabiliyor. Dr. Güneri bu noktada bir uyarida bulunarak söyle diyor: "Benler birden ortaya çikarsa, hizla büyür ve kabariklasirsa, içinde farkli renk tonlari varsa, sinirlari düzensizse veya kasiniyorsa mutlaka bir dermatolog tarafindan muayene edilmelidir. Günese maruz kalma, açik ten rengi, ailede kanser olmasi ve benlerin sayica çoklugu benler üzerinden kanser gelisme riskini arttirir. Bu nedenle bu risk faktörlerini tasiyanlarin günesten korunmalari gerekmektedir."

Tek sart: Günese karsi önlem

Günes lekelerine maruz kalmamanin birincil sarti, günese karsi korunmaktan geçiyor. Prof. Dr. Küçükoglu alinmasi gereken önlemleri su sekilde siraliyor:

*Günes isinlarinin yogun oldugu saatlerde (11:00-15:00) günese çikmayin. Yazin bulutlu havalarda da UV isinlarinin %50’si yeryüzüne ulastigindan koruma önlemleri alinmasi gerektigini unutmayin.

*Sik dokuma ve renkli giysiler tercih edin. Ayrica sapka ve gözlük de kullanin.

*Günesten koruyan ürünleri bilinçli kullanin. Günese çikmadan yarim saat önce kremi uygulayin ve 3 saatte bir tekrarlayin. Deniz veya havuzlardan çikinca, terleyince dus alarak tekrar krem sürün.

*Beyaz tenlilerin, sarisin ve açik gözlü kisilerin, çocuklarin, yaslilarin ve günese duyarliligi olanlarin her gün ve faktörü 30’un üzerinde olan günes koruyucu kullanmalari gerektigini aklinizdan çikarmayin. Bugday tenli ve esmerseniz SPF (Günes koruma faktörü) 15 ve üzerinde olan ürünleri tercih edin.